Yular başlık, genelde tavla ve merada veya ata binilmediği durumlarda atların yakalanması, bağlanması ve yedekte gezdirilmesi amacıyla kullanılır. Halk arasında yular nedir sorusuna ise hayvanın bir yerde bağlı kalmasını sağlayan ip de denilebilmektedir.
Yuların Kelime Anlamı Nedir?
Kelime anlamı olarak yular için; büyükbaş hayvanları bir tarafa döndürmek, çekebilmek, yürümesini sağlamak için ağız ve boyun kısmından bağlanan ve uzun olan bir ip tanımı yapılır. Yular Türkçe bir kelimedir. Genellikle ülkemizde bu kelime atlarla ilişkilendirilerek kullanılır.
Yuların Kinayeli Anlamı Nedir?
Yular kelimesi, Türkçede benzetme bakımından da kullanılır. Bu kullanım başkalarının aklına uyan, başkalarının yönlendirmesiyle kararlar veren insanlar için de kullanılmaktadır. “Yuların kimin elinde senin” tarzında yular kelimesi kullanılmaktadır.
Yular Başlık Parçaları
- Tepe Kayışı
- Yanak Kayışları
- Burunsallık
- Çene altı (Çift olabilir)
- Alınsallık (Olmayabilir)
- Boğaz altı
- Çene altı – Boğaz altı bağlantısı
Yular Çeşitleri
Yularlar kullanım alanlarına ve yapıldığı malzemeye göre farklılık gösterir. Pirinç aksamlı yular, tay yular, amerikan yular, ip yular gibi çeşitleri vardır.
Yarışlara katılan atlar için deri, nubuk ya da lake yularlar kullanılmaktadır. Bazı hazır yularlarda ise hayvanın burun kısımlarına kadar kapatacak görünümde farklı şekiller kullanılmaktadır. Kapatıcı olan kısımlar yalnızca süs görünümü verilmiş olması sebebiyle hayvana zarar verici bir detayı yoktur.
Çılbırda Çalışma Yular Başlığı
Çılbır başlığı genç bir atın eğitilmesi ve özellikle ileri hareketleri için gereksinim duyulan donatımın ilk temel parçasıdır. Çılbır ipinin takıldığı özel halkaları olan bir burunsallığı vardır.
Deri Yularlar
Genellikle atlar için deri yular kullanılır. Atların derilerine zarar vermeyecek yapıda üretilen bu yularlar, ağız, burun, çene ve boyun kısmını içine alan bir sepete benzetilebilmektedir. At bu yularla ağzını, burnunu, boynunu ve çenesini rahat hareket ettirebilirken, binicisinin ya da bakıcısının yuları çekmesinden etkilenmektedir. Sağlam olması bakımından deri yularlar en çok kullanılan yular çeşididir.
Nubuk Yularlar
Nubuk yularlar da tıpkı deri yularlar gibi hayvanı rahatsız etmemektedir. Nubuk yularlarda ağız, burun ve boyun bölgesindeki birleştirmeler çelik aparatlar kullanılarak yapılırken, yuların çekme ipi deriden yapılmaktadır.
Zincirli Yularlar
Zincirli yularlarda, hayvan tenine temas eden kısımlar deri, kumaş ve nubuktan yapılır. Tutma kısımları ya da fayton atlarına süs olması bakımından ağızlarının alt kısmında derilerine temas etmeyecek şekilde zincir kullanılmaktadır. Geçmiş yıllarda savaşçı atlarda ise tamamı zincirden yapılmış olan yularlar kullanılmaktaydı. Ancak bu yularlar hayvanları çok asi hale getirdiği için yüz çevrelerinde tamamı deri ya da kumaş olan yularlar kullanıldı.
Yular Nasıl Kullanılır?
Hayvana bağlanacak olan yular ipten hazırlanan bir tutamaçtır. At, deve, eşek ve boğa gibi hayvanların burnunun etrafına ip halka şeklinde konulur. Bu ipin diğer tarafının hayvanın ensesinden geçirilmesi gerekir. Aynı ipin, hayvanın çene gerisine dolandırılması gerekmektedir.
Bu işlem hayvanın başını tutmayı sağlar. Yular hayvanın baş kısmının hem hareket etmesini hem de hareketini durdurmayı sağlamaktadır. Yuların çene altınden geçirilmesinin sebebi bu bölgeden çekilebilmesini sağlamaktır.
Yular Hayvana Zarar Verir mi?
At eğitiminde yular kullanılmakta ve atlar yular sayesinde yürütülmekte, hareket ettirilmekte ve bir yere bağlanmaktadır. Ancak yuların hayvanlara zarar vermemesi ve canlarını yakmaması için sıkılığına dikkat etmek gerekir. İlmekli yularlarda ilmeği çok sıkı bağlamamak, klipsli yularlarda ise atın ya da hayvanın boyun kısmını çok sıkmadığından emin olmak gerekir.
Atın yaralanması, ürkmesi ve rahatsız edilmesinin önüne geçmek için ayarlanması gerekir. Özellikle genç atların bağlanması, sanıldığı kadar hiç de kolay değil, sakatlanması ve ilerde kötü huylar edinmesinin önlemesi için dikkat edilmelidir.