Ruam hastalığı, tıp literatüründe ”zoonoz” hastalıklardan biri olarak tanımlanmaktadır. Hayvanlardan insanlara ve insanlardan hayvanlara geçebilen hastalıklara zoonoz denir. Tek tırnaklı hayvanlarda (at, eşek ve katır) ruam hastalığının birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Halk arasında ”mankafa hastalığı” ismiyle de bilinen ruam hastalığı nadir de olsa kedi ve diğer sokak hayvanlarında da görülür.
Bkz. At Hastalıkları
Atlarda Ruam Hastalığı Nedir?
Söz konusu hastalık katır ve eşek gibi tek tırnaklı hayvanlarda akut bir formdadır. Atlarda ruam hastalığı ise hem akut hem de kronik seyreder. Bu nedenle erken teşhis edilmesi çok zordur. Tüm kronik rahatsızlıklarda olduğu gibi ruam hastalığının da birden fazla nedeni bulunmaktadır. Hastalığın ilk dönemlerinde gözle görülür bir bulguya rastlanmaz.
Atlarda Ruam Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Atlarda ruam hastalığının belirtileri deli dana hastalığı ile benzerlik taşır. Farklı bölgelere sirayet edebildiği gibi aynı anda birden fazla bölgeyi de hedef alabilen son derece sinsi ve tehlikeli bir hastalıktır. Görüldüğü bölgeye göre farklı belirtiler ortaya çıkar. Tek taraflı burun akıntısı ve doku büyümesi en sık rastlanan semptomlar arasında yer alıyor. Normal olmayan hızlı doku büyümelerine nodül adı verilir. Ruam hastalığındaki nodüller irinle kaplandığı için yutma güçlüğüne ve nefes darlığına yol açar.
İç organlarda ve deride de nodül çıkma riski yüksektir. Hastalığın ilerleyen safhalarında derideki nodüller akıntı yapmaya başlar. Bu akıntıların rengi genelde sarıdır. Bazı atlarda hem sarı hem de yeşil renkli akıntılar oluşabilir. Hastalık akut seviyeye çıktığında ise ülser meydana gelir.
Atlarda Ruam Hastalığının Nedenleri
Diğer tek tırnaklı hayvanların aksine atlarda ruam hastalığı kronik bir şekilde seyreder. Bu da birçok farklı nedenin bu hastalığa yol açabileceği anlamına gelir.
Ruam hastalığının ana etkeni ”Burkholderia Mallei” adı verilen bir bakteridir. Mortelitesi yüksek olan bu bakteri, aynı zamanda gram-negatif ve aerobik özellikler taşır. Sonbahar ve kış aylarında çıkma ve canlı kalma riski daha yüksektir. Nemli ve karanlık ortamlarda hayatta kalan Burkholderia Mallei, soğuk havalarda da tüm tımar malzemelerine ve suya bulaşabilir. İyi beslenmeyen ve vücut direnci düşük atların ruam hastalığına yakalanma ihtimalleri diğer atlara oranla 3 kat fazladır. Aynı zamanda, ahır dışında yaşayan ve kronik yorgunluk belirtileri taşıyan atlarda da daha sık görülür.
Ruam Hastalığı Atlara Nasıl Bulaşır?
Ruam hastalığı atlara ve eşeklere solunum yoluyla bulaşır. İnsanlara ise hem solunum hem de deri yoluyla bulaşır. Bu nedenle hastalık belirtilerinin saptandığı atlarla doğrudan temas edilmemeli ve gerekli tüm önlemler alınmalıdır. Sağlık ve hijyen kurallarına dikkat edilmeden kesilen etlerin yenmesi de hastalığın bulaşmasında önemli bir etkendir. Bu nedenle kaçak et kesen kişiler tespit edildiği takdirde yasal mercilere şikayet edilmelidir.
Atlarda Ruam Hastalığı ve Çeşitleri
Atlarda görülen ruam hastalığı görüldükleri bölgelere göre 4 çeşide ayrılır. Deri ruamı en sık rastlanan çeşididir. Derideki dokular birkaç gün içerisinde hızla büyür. Aynı zamanda derinin çeşitli kısımlarında apseler meydana gelir. Deri ruamı çok hızla bir şekilde yayılır ve atların ölümüyle suçlanır. Kronik enfeksiyon, atların dışında diğer tek tırnaklı hayvanlarda ve insanlarda da görülebilir. Karaciğer ve akciğer gibi iç organlar zarar gördüğü için en tehlikeli ruam türlerinden biridir. Lokalize enfeksiyon ve Septizemi, görülen diğer ruam çeşitleridir.
Atlarda Ruam Hastalığı ve Tedavi Yöntemleri
Atlarda ve diğer hayvanlarda en sık uygulanan tedavi anti-biyotik tedavisidir. Fakat insanlara bulaşma riski çok yüksek olduğu için hastalığa yakalanmış atlar itlaf edilir.
Faydalı Kaynaklar
Burkholderia ve Ruam, Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri
