Tarฤฑm Bakanlฤฑฤฤฑnฤฑn ABโye uyum yasalarฤฑ รงerรงevesinde gรผndeme getirdikleri at etinin ithal edilebilmesi izni, at etinin yenmesinin haram mฤฑ yoksa helal mi olduฤu merak konusu oldu. ABโye uyum sรผrecinde Tarฤฑm ve Kรถyiลleri Bakanlฤฑฤฤฑโnฤฑn hazฤฑrladฤฑฤฤฑ yeni gฤฑda modelsin gรถre at eti kasaplฤฑk etler sฤฑnฤฑfฤฑna alฤฑnฤฑnca tartฤฑลmalarฤฑn fitili ateลlenmiล oldu. At eti yenir mi pek รงok kiลi bu sorunun cevabฤฑnฤฑ merak ediyor.
At Eti Yenir mi?
Pek รงok hayvan gibi at eti de yenebilen etler arasฤฑnda yer alฤฑr. At etinin ลamanlarda ve Orta Asyaโda รถnemli bir yeri vardฤฑr. Dinlerde de at etinin yenip yenmemesi konusunda farklฤฑ gรถrรผลler yer alsa da daha รงok at etinin yenebileceฤi dรผลรผnรผlรผyor. At, Tรผrklerde savaลlarฤฑn kazanฤฑlmasฤฑnda รถnemli bir rol oynayan รงok รถnemli bir hayvandฤฑr. Aynฤฑ zamanda ulaลฤฑm, taลฤฑmacฤฑlฤฑk gibi pek รงok alanda da atฤฑn gรผcรผnden yararlanฤฑlmฤฑลtฤฑr. Bu nedenle Tรผrklerin ata bakฤฑล aรงฤฑsฤฑ รงok farklฤฑdฤฑr ve atlara bรผyรผk saygฤฑ duyulur. Bu yรผzden Tรผrk geleneฤindeki at eti yemek geliลmiล bir alฤฑลkanlฤฑk deฤildir.
At Eti Yemek Helal midir?
Kuranโda ve sรผnnette at eti yemenin helal ya da haram olduฤuna dair bir ibare yer almฤฑyor. Hanefi mezhebine gรถre ise Ebu Hanefeโnin sรถylediฤi rivayet edilen bir gรถrรผลe gรถre ise, at rtinin yenmesinin helale yakฤฑn olduฤu sรถyleniyor. ฤฐmam Ebu Muhammed ve ฤฐmam Ebu Yusuf, Hanbeli ve ลafii mezheplerinden gelen bir rivayete gรถre ise, at eti yenilmesinin mรผbah olduฤu sรถyleniyor. Bunun aksine at eti yemenin haram olduฤunu sรถyleyen bazฤฑ alimler de olmuลtur. Bunun asฤฑl nedeni olarak ise atฤฑn askeri ve sivil hizmetlerde yoฤun bir ลekilde kullanฤฑlmฤฑล olmasฤฑndan kaynaklandฤฑฤฤฑ dรผลรผnรผlรผyor.
Hangi Tรผrkler At Eti Yer?
Atฤฑn Tรผrk tarihinde รถnemli bir yeri vardฤฑr ve Batฤฑdaki Tรผrkler tarafฤฑndan at รงok sevilen bir hayvandฤฑr. Fakat Asya coฤrafyasฤฑnda yaลayan Tรผrkler, at eti yeme alฤฑลkanlฤฑฤฤฑnฤฑ uzun yฤฑllardฤฑr sรผrdรผrรผyor. Bugรผnki Kazakistanโฤฑn Tรผrkistan kentinde Tรผrkler tarafฤฑndan yenilenen Hoca Ahmet Yesevi Tรผrbesinin yakฤฑnฤฑnda bir kฤฑmฤฑzhane bulunuyor. Kฤฑmฤฑz, fermante edilmiล bir iรงki olduฤu iรงin ฤฐslamiyete gรถre haram deฤildir. Bu nedenle yรผzyฤฑllardan beridir bu mekanda kฤฑmฤฑz yenilip iรงilmiลtir. Mรผslรผman Tรผrkler nasฤฑl at ve inek gibi hayvanlarฤฑ kurban ediyor ise Araplar da deve kurban ediyor. รรผnkรผ deve eti de helal kฤฑlฤฑnmฤฑล etler arasฤฑnda yer alฤฑyor.
ฤฐslam Yasaklarฤฑ ฤฐรงinde At Eti Yemek Yok!
ฤฐslam Hukuku uzmanฤฑ Prof. Dr. Hayrettin Karaman at eti yemekle ilgili islamda herhangi bir yasak bulunmadฤฑฤฤฑnฤฑ ifade etti. Kurโanda yenmesi yasak kฤฑlฤฑnan hayvanlar arasฤฑnda yer almadฤฑฤฤฑnฤฑ belirten Karaman, bazฤฑ mezheplerin ve bilginlerin at eti yenmemesi gerektiฤini stratejik bir hamle olarak gรถrdรผฤรผnรผ ifade ediyor. รรผnkรผ at, ulaลฤฑmda, taลฤฑmada, savaลlarda ve ticarette kullanฤฑlan รงok รถnemli bir araรง gรถrevi gรถrรผyordu.
Orta Asyaโda At Eti Yeme Geleneฤi
Orta Asyaโda รถzellikle de ลamanizmโde at eti yemenin รถnemli bir yeri bulunuyor. Tรผrkiyeโde at eti yiyen kiลiler genellikle Altay Tรผrkleri, Tatarlar ve Kฤฑrgฤฑzlar olduฤu biliniyor. Bunun yanฤฑnda Tรผrk coฤrafyasฤฑnda yaลayฤฑp Orta Asya kรผltรผrรผnden etkilenenlerin sayฤฑsฤฑ da az deฤildir. Orta Asya kรผltรผrรผnde bahar ayฤฑnฤฑn gelmesi ile birlikte at kesme geleneฤi bulunuyor. Bu gelenekle birlikte at eti yeme alฤฑลkanlฤฑฤฤฑ da artฤฑyor. Bu bรถlgede her sene baharฤฑn geliลi รงeลitli etkinlikler, ลenlikler ve at kurban etme tรถrenleri ile kutlanฤฑyor. Orta Asyaโda hem yeme amaรงlฤฑ hem de yarฤฑล atฤฑ olarak farklฤฑ tรผrlerde atlar yetiลtiriliyor. Orta Asyaโda kฤฑลlar soฤuk ve รงetin geรงerdi. ฤฐnsanlarda kuลu daha rahat atlatmak iรงin et baลta olmak รผzere pek รงok yiyeceฤi muhafaza ederdi.
Neden At Eti Yeniyor?
Kฤฑล aylarฤฑnฤฑn donduran soฤuฤunda bรผnyeyi gรผรงlendirmek ve hastalฤฑklardan korunarak vรผcudun ฤฑsฤฑnmasฤฑnฤฑ saฤlamak iรงin insanlar at eti yemeyi tercih ediyordu. At eti, diฤer et tรผrlerine gรถre daha รงok enerji ve gรผรง veriyor. At Eti yiyen kiลi bรผyรผk bir enerjiye sahip oluyor ve at yiyen kiลiye narkoz dahi etki etmiyor. Orta Asyaโda yรผzyฤฑllardฤฑr iรงilen kฤฑmฤฑz iรงkisinin insanlarฤฑ sarhoล etmemesi ise, at etinden kaynaklanฤฑyor. Soฤuk bรถlgelerde yaลayan kiลiler at eti yediฤi zaman bรผnyenin sฤฑcak kaldฤฑฤฤฑ belirtiliyor. Fakat dรผzenli olarak at eti yiyen bir kiลiyi narkoz etkilemediฤi iรงin acil saฤlฤฑk sorunlarฤฑ yaลayan kiลilerin hastanede problem yaลanmasฤฑna da neden olabiliyor.