Atlarda yürüyüş kusurları sık görülen ve acil düzeltilmesi gereken bir sorundur. Atlarda en çok görülen yürüyüş kusurlarından sırasıyla topuk çalma, sürçme ve yetiştirme ele alınacaktır.
Topuk Çalma
At yürürken ileri attığı ayağı ile yere basan bacağına vurmasına (çarpmasına) “topuk çalma” denir. Bu çarpma esnasında yere basan bacağın iç yüzünde corium coronarium’da, topuk ekleminde ve karpal ekleme kadar olan bölgede, Paries ungulae’nin iç yarımında, arka bacağın iç yüzünde ve özellikle topuk ekleminde topuk çalmanın şiddetine bağlı olarak incinmeler ya da yaralanmalar meydana gelir.
Vurulan yer, çamurla kirlenmiş veya kılların yönü değişmiş ve kıllar yıpranmıştır. Vurulan yerin derisinde sıyrık, deri altı bağ dokusunda ve periost’ta yangı meydana gelir ve bunlara bağlı olarak da at topallar. Deri sıyrığından giren mikroplar enfeksiyona neden olur. Sürekli topuk çalmalar o bölge derisinin kalınlaşmasına ve sertleşmesine, periostitis ve exostose(kemik şişi)’ların şekillenmesine neden olur. Paries ungulae ve nalın vuran kısmı cilalanmış gibi parlaktır ve genellikle burada kan izi görülür.
Topuk Çalmanın Nedenleri
- Topuk çalmanın birçok nedeni bulunmaktadır. Bu nedenler şunlardır;
- Atların önlerinin ya da ardlarının kapalı olması
- İt elli, iks veya 0 bacaklı olması
- Tırnağın gereğinden fazla büyük bırakılması
- İç veya dış ökçen in diğerinden fazla kesilerek ayak ekseninin kırılması
- Tırnağın iç yarımının uzun bırakılması
- Nalın iç kolunun geniş ve ağır olması
- İç perçinlerin yuvalarına yatırılmaması
- Atın genel olarak zayıflığı ve yorgunluğu
- Binicinin hatalı oturuşu
- Hatalı dizgin kullanımı
Topuk Çalmanın Önlenmesi
Topuk çalmanın önlenmesi için en radikal yöntem ortopedik nalların kullanılması ve müteakip nallamalarda nalbant hatalarının giderilmesidir.
Önleri kapalı bacak duruşlarından ileri gelen topuk çalmalarda dış kolu geniş ve ağır, iç kolu dar ve hafif nal çakılır. Bu tip nallarda mıh delikleri yoktur ve dış kolda bir yan yaprağı bulunur.
Arka ayak topuk çalma nallarında iç kol dar ve mahmuzlar tok yapılır. Nalın kol ucu ökçe ile aynı hizada bulunmalıdır. Bu tip nal, it elli ayak duruşlarından ileri gelen topuk çalmakarda da kullanılır.
Genellikle 0 bacaklı duruşlarda topuk çalma tırnağın iç ön kısmının vurmasından ileri gelir. Bu durumda vuran ayağın nalı yerine göre iç ön, yan veya ökçe kısımlarında dar yüzlü yapılır. Bu tip nalların dar yüzlerinde mıh deliği açılmaz ve dış kolda bir yan yaprağı bulunur. Nal çakıldıktan sonra naldan taşan tırnak kısmı törpülenerek yuvarlaklaştırılır.
Nallama esnasında çoğu kez iç ökçeler gereğinden fazla kesilirse ayak ekseni içeri doğru eğilir ve topuk eklemleri içeri doğru bükülür. Bu şekilde yere basan ayak topuk çalmaya neden olur. Böyle bir durum tespit edildiğinde ökçeler eşit yükseklik verilerek ayak ekseni doğrultulmalıdır. Diğer bir deyiş ile tırnak, bilek duruşuna uydurulmalıdır.
Yere basan ayağın iç ökçesi içeri doğru bükülmüş ise, bu ökçeye rastlayan nalın kolu korona hizasına kadar geniş ve uzun bırakılmalıdır. Arka ayakta iç mahmuz biraz daha geniş yapılır, böylece yere basış düzelir ve topuk çalma olayı ortadan kaybolur.
Topuk çalmaya mıh perçinleri neden oluyorsa, o noktaya mıh çakılmamalı ve gevşek perçinler yuvalarına iyice oturtulmalıdır.
Topuk çalmaları önlemek için ön ve art ayaklarda bir kolu daha ağır olan ortopedik nallarda kullanılabilir.
Ortopedik nallar kullanılarak ya da nalbant hataları giderilerek topuk çalma engellenemez ise, topuk çalmanın zararlarını hafifletici malzemeler kullanılmalıdır. Bu malzemeler kauçuk ya da deriden yapılmış halka ve bileziklerdir. Bu gibi koruyucu malzemeler sadece at çalıştırırken kullanılmalıdır.
2. Sayfa >> Sürçme
