Merhaba Binicilik Okulu müdavimleri. Bu dersimizin konusu atlarda sıklıkla görülen bel ağrıları. İngilizce “back pain” olarak adlandırılan problemleri Türkçe sırt ağrısı ya da bel ağrısı olarak adlandıracağız. Fakat bu konu oldukça geniş olduğundan bu hafta sadece bel omurlarında oluşan problemleri göreceğiz.
Kendi belimiz ağrıdığında doktora tam olarak yerini gösterebiliriz. Fakat atlar bu konuda oldukça yanıltıcıdır. Bir atın bel ağrısı olduğunda tüm vücudu etkilenir. Çünkü bel ağrısı atın yem yemesinden tutun idman ve yarış performansına kadar çok geniş bir alanda atı huzursuz edebilir. Esnekliğini ve yaşam standardını olumsuz etkiler.
İdman jokeyleri tarafında antrenörlerimize gelen arka beden problemleri “arkalarını alamıyor, arkaları gelmiyor, arkaları dağınık, arkaları çalkalıyor” tabirleriyle açıklanır. Böyle bir şikayet gelmeye başladığında yapılması gerek bazı uygulamalar vardır.
1- Atın sırt ağrısı var ise bu nasıl anlaşılır?
2- Bu ağrının sebepleri nelerdir?
3- Bu ağrıyı azaltmak, ortadan kaldırmak için ne yapılabilir?
Nasıl Anlaşılır?
Atın ağrısının olup olamadığı ilk önce el ile muayene edilerek anlaşılmaya çalışılır. Ama bu muayene her zaman doğru sonuç vermeyebilir. Çünkü ağrıdan dolayı mı yoksa huysuzluktan mı tepki gösterdiği karışabilir. Ayrıntılı ve vücudun her noktasında tepki verip vermediği kontrol edilmelidir. Belli belirsiz her yere bastırmak doğru sonuç vermeyecektir. Doğru sinir, kemik ve ligament bağlantılarını muayene edemezseniz atın verdiği tepkiler sizi yanıltacaktır. Sakin duran atlardan ziyade hareketli, dokunmalara tepki veren, arkalarına dokundurmayan atlar maalesef iyi bir muayeneden geçirilemezler.
Sadece el ile muayene dışında atımızın bel bölgesinde oluşabilecek bozuklukları da görmemiz gerekir. Eğer mümkünse atın hafif üstünden bakılmalı, yandan ve arkadan bel omurlarındaki anatomik değişiklikler var ise gözden kaçırılmamalıdır.
Bir diğer husus ağrı eşikleridir. El ile muayene edilirken tepki vermeyen bölge idman ya da yarış esnasında atı rahatsız edebilir. Bu durumda muayeneyi farklı günlerde yapmak gerekebilir.
Atlarda bel ağrısının sebepleri:
- Arka ayak eklemlerindeki topallık ya da ağrı bel bölgesi kemik ve kaslarında kronik ağrı oluşturabilir.
- Kötü eyer kullanımı. Binicisi ile uyumlu olmayan bir eyer takılması bel ağrısına sebep olabilir. İyi ayarlanmamış kolon takımları da keza atın aksiyonunu bozacağından zaman içinde boyundan beline kadar ağrıların artmasına sebep olur.
- Nallama hataları,
- Zayıf kondüsyon, zayıf beden şekli,
- Arka ayak konformasyon bozuklukları, anatomik problemler,
- Düşme, çarpma,
- Aşırı şahlanma huyu olarak listeleyebiliriz.
Atlarda Bel Ağrısı Tedavisi
Beli ağrıyan bir atımızın tedavi protokolü vakanın ciddiyetine bağlı olarak uzun süreli olabilir. Eğer problem atın idman, yarış ve yaşam huzurunu bozacak şiddette ise günü kurtaracak tedaviler işe yaramayacaktır. Bu süreçte bir veteriner hekim kontrolünde olmayan vakalar genelde başarılı olmazlar. Çünkü ağrının tespiti, ağrılı bölgenin tam olarak tespiti ve yapılacak tedavi hekim kontrolünde olursa başarı da beraberinde gelecektir. Fakat bazı problemler tedavi ile geçmeyebilir. Kronik olarak kalıcı hasarlar da oluşabilir. Mesela İngilizce “kissing spine” adı verilen problemde omur çıkıntılarının uçları birbirine değer ve sürekli ağrıya sebep olur. Bu yüzden belli zamanlarda bu bölgelere mesoterapi (lokal enjeksiyon) yapılması gerekebilir.
Anıl DAL
Veteriner Hekim