Yetiştirme
At yürürken arka ayak nalının ön kısmı ile ön bacağa vurmasına “yetiştirme” denir. Yetiştirme tırıs ve kısa dörtnal gibi yürüyüş şekillerinde daha çok görülür. Yetiştirmeye konkur atlarında daha sık rastlanır.
Yetiştirmenin değişik şekilleri vardır. Kimi zaman ard ayak nalının ön kısmı, ön ayak nalının kol uçlarına çarparak bu nalın sökülmesine veya bu nalın ön kısmının iç kenarına takılarak atın düşmesine neden olur. Diğer bir durumda ard ayak nalının ön k1sını taban, çatal ve yumuşak ökçelerde kontüzyon veya yaralanmalar meydana getirir.
Bazen de ard ayak nalının ön kısını, ön bacağın flexor tendolarına çarparak tendinitis şekillendirir. Ender durumlarda da ön ayak nalının kol uçları veya mahmuzlan ard ayak tırnağın ön kısmına vurarak Paries ungulae’yi aşındırır, ya da coronaya vurarak coronanın yaralanmasına neden olur (Şekil 5.5 ve 5.6).
Yetiştirmenin Nedenleri
Yetiştirmenin değişik nedenleri vardır. Bu nedenler sırası ile şunlardır.
- Atın beden yapısının bir harmoni içerisinde bulunmaması, diğer bir deyiş ile; bedenin kısa, ard bacakların uzun (kılıç bacaklı) ve ön bacakların bükük dizli olması
- Atın, zemini çok yumuşak arazide, manej sahasında ya da pistte çalıştırılması
- Ön ve ard tırnakların uzun ve sivri kesilmesi, diğer bir deyiş ile; tırnağın ön kısmının uzun bırakılması, ön ayak nallarının kol uçlarının uzun, nalın geniş ve ağır olması
- Atın zayıf ve yorgun olması, binicinin hatalı oturması ve atı hatalı yönetmesi
Yetiştirmenin Önlenmesi
- Yetiştirmenin önlenmesinde de ortopedik nallar kullanılır ve
nalbant hataları giderilir. - Yetiştirme kusurunu ortadan kaldırmak için ön ve arka ayaklarda yetiştirme nalları kullanılır.
- Ön ayak yetiştirme nalının kol uçları dar dövülmüştür ve nalın iç
kenarında çok derin açılmış ters ayar bulunur. Bu ters ayar ard nalın takılmasını önler. - Arka ayak yetiştirme nalının ön kısmı düz ve toprak yüzü fazla dar yapılır. Bu nalın yan taraflarında birer yaprak bulunur. Ayrıca bu nalı tırnağa basarken tırnağın ön kısmı naldan biraz taşkın bırakılır ve bu kısmın kenarı törpü ile yuvarlaklaştırılmalıdır.
- Ön ayak nalının kol uçları ya da mahmuzları, ard ayak tırnağının ön kısmındaki paries ungulae’yi aşındırdığı zaman, bu bölgeyi korumak için ard ayağa büyük yapraklı nal çakılır.
- Yetiştirmeler; dış kolu ağır, iç kolu hafif nallar kullanılarak da
engellenebilir. Dış kolu ağır bir nal çakılmış ayak, adımı dışarı doğru bir kavis çizerek atacağından ön ayağa yetiştiremez.
