Arap atı binlerce yıllık geçmişe sahiptir. Atın çarpıcı güzelliği ve sakin yapısı, onu yüzyıllar boyunca popüler bir at haline getirmiştir. Arap atı, kendine özgü baş şekli ve iri, belirgin gözleri gibi ayırt edici özellikleriyle bilinir. Araplar, neredeyse tüm hafif at ırklarının asaletini, ruhunu ve zekasını katmıştır. Ayrıca birçok midilli ve sıcakkanlı ırklar ataları arasında atletik Arap atlarını sayar.
Arap atları var olan hemen hemen her hafif at türüne zarafet, ruh ve zekâ konusunda katkıda bulundular. Birçok pony ve sıcakkanlı atların atası Arap atlarıdır. Dünyanın dört bir yanındaki at meraklıları, bu çok yetenekli, sağlıklı ve sadık ırka hayrandır.
Arap Atı Tarihi ve Kökeni
Arap atının kökeni Orta Doğu çöllerine uzanır ve uzmanların çoğu bu atın Arap Yarımadası civarında ortaya çıktığı konusunda hemfikirdir. Bedevi kabilelerinin Arap atları ile ortak tarihleri milattan önce 3000 yılına kadar gider. Bu ırkın soy ağacı titiz bir şekilde kayıtlarda tutulmaktadır.
Arap atlarının dayanıklılığı içinde yaşadıkları sert çöl ikliminin bir sonucudur. Bedeviler bu atları ulaşım, yük taşıma ve savaş atı olarak kullandılar. Bu güzel atlar sahipleri için çok değerliydi. Dayanılmaz çöl sıcaklarından ve soğuk çöl gecelerinden, dışarıdan gelebilecek hırsızlık ve diğer tehlikelere karşı korumak için atlar bedevilerin ailelerinin çadırlarında kalırdı. Halen Safkan Arap atlarının isimlerinde olan “kızı” ve “oğlu” anlamına gelen “Bint” ve “Ibn” kelimeleri de bu sıkı bağı yansıtır.
Cengiz Han, Napolyon, George Washington ve Büyük İskender, Arap atlarını çok seven sayısız tarihi şahsiyet arasındadır. Yedinci yüzyılda, Hz. Muhammed’de, Arap atlarına nezaket ve saygı göstermelerini, özellikle de Arap atının özelliklerini ve sürekliliğini sağlamlarını teşvik etti.
Arap Atı Özellikleri
Arap atları, güç ve hız için uygun vücuda sahiptir. Kafası oldukça zarif görünümlü, profilden iç bükey ve kama (V) şeklindedir. Sırtları kısa ve kusursuzdur, eğimli omuzları ve güçlü bacakları vardır. Bu atlar, incelikleri, güçleri ve çeviklik ile zarafetleri ile ünlüdür.
Baş: Küçük ve kuru, gözler iri, bakışlar canlıdır. Kulakları küçük, sivri ve hareketlidir. Alın geniştir. Başın profili, yani yandan bakışta düzgündür. Bazen hafif bir içbükeylik görülür. Koştuğunda ya da heyecanlandığında burun delikleri çok genişler ve burun içi mukozası parlak pembe renkte görülür. Çölde kum fırtınaları estiğinde burun deliklerinin ince bir yarık haline gelecek şekilde kapandığı bildirilmiştir. Dudaklar, diğer at ırklarına göre çok incedir. Bazı tiplerinde, üst dudak alt dudağın biraz üzerine geçer.
Boyun: Normal uzunluk ve inceliktedir. Baş ve cidago ile bağlantısı kuvvetlidir. Yele ince ve yumuşaktır.
Cidago: Kısa, kuvvetli ve siliktir (Safkan İngilizlere oranla az belirgindir). Cidagosu iyice belirgin örneklere de rastlanabilir.
Cidago Yüksekliği: Gelişme döneminde yapılan bakım ve beslenmeye göre, gelişimini tamamlamış bir Arap atında 145 – 155 cm arasında değişmektedir. Haralarda uygulanan sistemli bir yetiştirme, iyi bir bakım ve besleme ile Türkiye’de haralarda yetiştirilen Arap atlarında cidago yüksekliği 5-8 cm daha artmıştır. Haralarda 160 cm. cidago yüksekliğine sahip Arap atlarının yetiştirildiği görülmektedir.
Beden: Cidago yüksekliğinin beden uzunluğuna oranın fazla olmaması nedeni ile yandan bakıldığında beden bir kare içine sığabilecek durumdadır. Omuzlar yeter derecede uzun ve meyilli, göğüs derin, uzun ve geniş, karın yuvarlak, böğürler kapalıdır.
Sağrı: Uzunca ve az meyillidir. Kuyruk bağlantısı yukarıdadır. Dörtnal koşarken kuyruk yukarı kalkar ve havada “S” harfi şeklinde bir kavis yapar. Buna “kuyruk tutma” denir. Kuyruk tutma kimi Yarımkan Araplarda görülmesine karşın, kimilerinde de görülmez.
Bacaklar ve Tırnaklar: Bacaklar kuru, eklemler geniş, tendolar belirgin ve sağlamdır. Tırnaklar düzgün ve sağlamdır.
Deri: İnce, yumuşak ve tüyler parlaktır. Deri altı kan damarı belirgindir.
Yürüyüş: Adi yürüyüşte adımlar geniş değildir. Tırıs yürüyüş ve dörtnal koşmalarında adımlar alçaktandır.
Fonksiyonel Irk Özellikleri
Arap atı çekim, binek ve yarış kabiliyeti olan kombine verim yönlü bir ırktır. Sağlam bir konstitüsyona, canlı bir temparemente ve yüksek bir kalıtsal güce sahiptir.
Arap atı dayanıklı bir ırktır. Üç dört ay süre ile günde 70-80 km yol yürüyebildiği belirtilmektedir.
Arap atı üç yaşında gelişmesini tamamlar. Kısraklarda ilk tohumlama yaşı ile, aygırların tohumlamada ilk kullanılma yaşı dörttür.
Ana yaşı, doğum ayı, gebelik süresi ve kısrağın bakım ve besleme şartlarına bağlı olarak erkek taylarda doğum ağırlığı 44-47, dişi taylarda ise 42-45 kilogramdır. Taylarda yaşama gücü yüksektir ve %94-95 arasındadır.
Kısraklarda gebelik süresi ve kısrağın yaşına, tayın cinsiyetine, tohumlamanın yapıldığı aya ve aygıra bağlı olarak 334 gün ile 342 gün arasında değişir.
Ergin aygırların ağırlığı (kondisyona bağlı olarak) 470-500, kısraklarda ise 450-480 kg’dır.
Arap atını bir yarış atı olarak değerlendiren ülkelerin başında Türkiye gelmektedir. Türkiye, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkeleri dışında Arap atının yarış kabiliyetinden yararlanan ülke yok denecek kadar azdır. Bu nedenle, Arap atı ırkının yarış kabiliyetinin kalıtım derecesinin (h²) hesap edildiği bir araştırmaya rastlanmamıştır.
Boyu
Birçok at ırkına kıyasla daha küçüktür, 1,4 ila 1,52 metre arasında bir cidago yüksekliğine sahiptir. İnce ve orta kemikli olanları 360 ila 450 kg. ağırlığındadır. Bazı Polonya kökenli Arap atları ise 1,6 metre yüksekliğindedir. Bu atlar farklı fiziksel özelliklere sahip olsalar da hepsi çok zariftir.
Donları ve Nişaneleri
Arap Atı en çok doru, kır, al, donların rastlanır. Yağız ve kırçıl donlar az görülür. Bu ırkta Kula ve İzabel dona hiç rastlanmaz. Arap atlarının neredeyse hepsinde baş ve ayaklarında beyaz nişaneler bulunur.
Arap Atlarında, boz, cremello, palomino, kula gibi donlarda olmazlar çünkü safkanlar seyreltme (dilution) genleri taşımaz. Bununla birlikte, arkeolojik kanıtlar eski zamanlarda bunun gibi farklı donlarda Arap atlarının da var olduklarını göstermektedir. Sabino – vücut ve saçta olan bir beyaz gen türü – şu an saf Arap atlarında görülen tek benekli dondur.
Arap Atları birçok donda görülebilmesine rağmen asıl donları yağızdır. Koyu renkleri, onları sert çöl güneşine karşı korumuştur.
Kullanım Alanları
Arap atları çok neşeli ve iyi mizaçlı atlardır. Yeni biniciler için güvenilir atlardır. Pek çok kişi binici olmayı bu atlarla öğrenir. Arap atları neredeyse her atlı sporda başarılıdırlar. Zarif bir şekilde at terbiyesi (dresaj) yapabilirler. Uzun mesafeli atlı dayanıklılık (endurans) ve konkur komple yarışmaları için tercih edilen bu atlar ve zorlu arazilerde uzun mesafe gidebilirler. Zarif yapıları ile tüm İngiliz atlarıyla yarışabilir, heyecanlı bir şekilde başarılı olmaya çalışır ve izleyen herkesi etkilerler.
Şampiyon ve Ünlü Atlar
Arap atları tarihte önemli roller oynadı, krallar, paşalar ve generaller savaşa bu atlarla gitti, yarışlar kazanıldı. Filmlerde başrol oynadı ve adına kitaplar yazıldı.
• Marengo, Napolyon Bonapart’ın tercih ettiği Arap atıdır.
• Skowronek, İngiltere’deki Crabbet Arap Aygır Çiftliğinin önde gelen atlarından biriydi; bu at Kuzey Amerika’da Arap atlarının doğmasını sağladı.
• Cass Ole, Mickey Rooney’nin başrol oynadığı 1979 filmi The Black Stallion’da başrol oynadı.
Sizin İçin Uygun Mu?
Arap atları sevgi dolu, sadık, duyarlı yoldaşlar olabilirler ve bir çoğu koşum için kullanılmış olsun olmasın harika aile atlarıdır. Diğer ırklardan daha insan odaklı olma eğilimindedirler ve aileleri ile olmayı severler.
Safkan bir Arap atı size uygun değilse, Anglo-Arabian, Shagyar Arabian, ArabxQHs ve American Show gibi melezler uygun olabilir.
Uzun yaşamı, gücü ve mükemmel sağlık durumu, onları neredeyse herkes için ideal bir at haline getiriyor. Çok çeşitli iklimlere ve koşullara iyi adapte olur. Şefkat ve ilgiye aynı şekilde karşılık verirler.
Eğer bir satılık arap atı arıyorsanız öncelikle at satın alma rehberimizi mutlaka inceleyin.
Yararlı Linkler
