Atlarda Tırnak – Hastalıklar ve Tedavi Yöntemleri

Atlarda ayağın cansız bölümü olan tırnak, derinin epidermis (tırh başı) katmanının değişimi sonucu oluşan koryum ungula (tırnak)’dan köken alan sağlam ve esnek bir organdır.

Kan damarları ve sinirlerden yoksun olan koryum ungula (tırnak) altında bulunan canlı ve yumuşak dokuları örterek onları korur. Koryum ungula (tırnak) ile kapsula ungula (canlı kısmın dış yüzü ile cansız kısmın iç yüzünün birleştiği noktadır) çok kısı bir şekilde kenetlenmiş olup bazı ayak hastalıkları dışında ayrılmaları oldukça zordur.

Tırnak Bölümleri

At tırnağı sümbük, nur hattı, taban, maya, maya kanalı, maya çukuru, ökçe ve kasnaktan oluşur.

1. Sümbük: Tırnağın uç kısmına (nalın yaprak kısmının geldiği yer) denir.
2. Nur Hattı: Kasnakla tabanı ayıran ve tırnak yontulduğu zaman ortaya çıkan çizgiye nur hattı denir.
3. Taban: Tırnağın yerle temas halinde bulunan kısmıdır.
4. Maya: Ökçe destekleri ile tabanın kolları arasındaki aralığa yerleşmiş, lastik gibi yumuşak biçimde mahruta benzeyen kısma denir.
5. Maya Kanalı: Mayanın sol ve sağ yanında bulunan kanallara maya kanalı denir.
6. Maya Çukuru: Mayanın orta kısmında kalan çukur bölgeye denir.
7. Ökçe: Taban kolları ile mayanın birleştiği noktaya ökçe denir.
8. Kasnak: Hayvan yerde dururken tırnağın çepeçevre görünen parçasıdır, diğer bir tanımla nallamanın yapıldığı yerdir.

Atlarda Tırnak Anatomisi

Atlarda Tırnak Hastalıkları ve Tedavisi

• At hastalıkları ve tedavi yöntemleri hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız at sağlığı kategorisine gitmelisiniz.

İnsan ayaktan, at tırnaktan kapar

Düz Taban

Taban çukurluğu tümüyle kaybolmuş ve tabanın alt yüzü kasnağın alt kenarıile aynı seviyeye gelmiş olan tırnağa düz taban denir.

Taban çukurluğu tamamen kaybolmuş ise böylesine tam düztaban denir.

Hayvanın amudiyetine normal olmasına rağmen iç veya dış yarımda aşırı ağırlık binmesi sonucu taban çukurluğu kaybolmasına yarı düztaban denir.

• Sebepleri: Düztabanlık ya anadan doğma ya da sonradan gelişebilir. Bir tay dünyaya geldiği zaman tırnakların üst kenar çevresi geniş, alt kenar çevresi ise dardır. Yani tırnak ters bir mahrut şeklindedir. Fakat tay yürümeye başladıktan kısa bir süre sonra tırnak eski şeklini kaybederek, tedricen alt kısmı genişler ve düztabanlık meydana çıkmaya başlar.
• Tedavisi: Nalbantın yapacağı özel bir nal ile tedavi edilir.

Soğan Tırnak

Tabanı aşağıya doğru az veya çok kabarmış, kubbeleşmiş olan tırnağa denir.

• Sebepleri: Tamamıyla doğuştan olan bir hastalıktır.
• Tedavisi: Nalbantın yapacağı özel nal ile tedavi edilir.

Dik Tırnak

• Sebepleri: Tamamıyla doğuştan olan bir hastalıktır.
• Tedavisi: Nalbantın yapacağı özel nal ile tedavi edilir.

Ökçe Darlığı

Tırnağın herhangi bir kısmının veya tamamının büzülüp daralması suretiyle tabii olan şekil ve halinin değişmesine denir.

Sebepleri:

• • Hayvanın amudiyetinde meydana gelen hatalardan dolayı
  • Ayağın çalışma faaliyetini azaltan veya hayvanı büsbütün istinattan (hareket yeteneğinden) mahrum eden bacak veya ayak hastalıkları tırnağın daralmasına sebep olabilir.
  • Maya kolunun veya mayanın tamamen çürüyüp harap olması bir veya iki ökçenin de daralmasına neden olur.
  • Kıkırdakların kemikleşmesi
  • Nalbant hataları
  • Bakımsızlık yüzünden tırnağın çok kuruması ve esnekliğinin azalması da tırnak daralmasına neden olur.

Tedavisi

Nalbantın yapacağı özel nal ile tedavi edilir.

Zırhtan Daralmış Tırnak

Kasnağın ökçe kısımları büyük tırnak anasının alt tarafından şerit tarzında boğulmuş, daralmış, çukurlaşmış olan tırnaklara denir.

Rutubet ve aşırı kuruluk sebebiyle meydana gelir. Nalbantın yapacağı özel nal ile tedavi edilir.

Taban Ezikliği

Tırnağın içindeki canlı kısımların muhtelif yerlerinde, ezilmek suretiyle husule gelen iltihaba denir.

Sebepleri: Ökçe darlığı, düz taban, soğan tırnak, kıkırdakların kemikleşmesi bir ökçe köşesinin bükülüp mayaya doğru dönmesi gibi sebeplerden meydana gelebilir.

Binici hatalarından (özellikle uygun olmayan arazilerde) meydana gelir.

Bakımsız tırnağın çok kuruması sonucu meydana gelebilir.

Tedavisi: İlaç tedavisi ve nalbantın yapacağı özel nal ile tedavi edilir.

Arpalama (Laminitis)

Özellikle hatalı beslenmelere bağlı tırnağın içerisinde bulunan kılcal damaların aşırı genişlemesi sonucu, kılcal damarlardan çıkan kan kasnak içerisine baskı yapması ve tırnak kemiğinin yapısını bozması ile karakterize tırnak kemiğinin tabandan çıkmasına denir.

Arpalama bir atın başına gelebilecek en kötü hastalıktır.

Fazla yemleme, antrenmandan hemen sonra su veya yem verme gibi sebeplerden meydana gelir.

Mıh Değmesi veya Batması

Atın nallanması sırasında mıhların canlı dokuya (tırnağa) yakın gitmesine veya batmasına denir.

Sebepleri: Mıh açısının doğru olmaması, nalbant hatası, tırnağın fazla yontulması, tırnağa göre yanlış nal seçimi gibi hatalardan dolayı meydana gelebilir.

Tedavisi: Veteriner hekimin tıbbi müdahalesinin yanı sıra yanlış çakılan mıhın geri çekilmesi ile tedavi edilebilir.

Kasnak Çürümesi

Tırnakların bakımsız bırakılması ve aşırı nemden dolayı kasnakta olan boşalmalara denir.

Sebepleri

• Tırnağın aşırı nemli bırakılması
• Tırnağın idrar ve dışkılara maruz kalması

Tedavisi

Bakımının zamanında yapılması, veteriner hekimin tıbbi müdahalesi ile tedavi edilir.

Maya Çürümesi

Mayanın aşırı derecede pisliklere maruz kalması ile mayada bulunan çatlakların iltihaplanarak çürümesine denir.

Sebepleri

• Tırnağın aşırı nemli bırakılması
• Tırnağın idrar ve dışkılara maruz kalması
• Tırnak bakımının zamanında yapılmaması (Biniş öncesi, binişten sonra, padoktan sonra ve gün içerisinde tavlada iken vb.)

Tedavisi

Bakımının zamanında yapılması, veteriner hekimin tıbbi müdahalesi ile tedavi edilir.